Recht voor Projectmanagers
Inleiding
Op donderdag 16 maart 2023 heeft Martijn Berk ruim twintig belangstellende leden en gasten meegenomen in een kennissessie over het onderwerp 'Recht voor (IT-)projectmanagers. Gekscherend gaf Martijn aan dat hij speciaal voor ons een rechtenstudie van 4 jaar zou samenvatten in twee uur. Vooral obv een aantal praktijkcases en jurisprudentie. Centrale vraag in dit deel van de kennissessie: "Waar moet je vanuit juridisch perspectief op letten als (IT-)projectmanager?"
Martijn heeft tijdens de kennissessie een aantal onderwerpen behandeld:
- Ten eerste de introductie van een aantal basisbegrippen
- Vervolgens een aantal echte praktijksituaties en uitspraken die in die zaken zijn gedaan
- Gedurende de gehele kennissessie belangrijke do's en dont's voor de projectleider
De deelnemers aan de kennissessie gaven aan dat zij veel geleerd hadden en voortaan (nog) beter te letten op juridische zaken in en rond projecten. Daarmee is dit onderwerp een aanrader voor íedere projectmanager.
Wie is Martijn Berk
- Zelf circa 15 jaar projectmanager geweest. In die tijd vooral IT-projecten of projecten met veel IT geleid.
- Switch gemaakt naar een rechtenstudie
- Werkt nu vooral als IT-jurist en doet daarnaast losse 'adviesklussen'
- Is auteur van een bundel met jurisprudentie over IT-recht, zie https://www.welegal.nl/blogs-en-nieuws/in-gesprek-met-martijn-berk#:~:text=Naast%20dat%20je,kennis%20te%20ontwikkelen.
Basiskennis over recht: enkele begrippen
Als eerste heeft Martijn een aantal begrippen toegelicht.
|
Overeenkomst |
Verplichtingen over-en-weer (vooral leveren en betalen) |
|
Wat als het mis gaat |
Als het mis gaat:
|
|
Verzuim BW 6.82 lid 1 |
Het verzuim treedt in, wanneer de schuldenaar in gebreke wordt gesteld bij een schriftelijke aanmaning waarbij hem een redelijke termijn voor de nakoming wordt gesteld, en nakoming binnen deze termijn uitblijft. Verzending van de ingebrekestelling: vaak per email vooruit en per aangetekende post erachteraan Andere mogelijkheden:
Ontbinden is vaak lastig:
|
|
Ingebrekestelling |
Praktijkervaring Martijn: ingebrekestellingen gaan heel vaak mis Onderstaande voorbeelden zijn géén ingebrekestelling:
|
|
Fatale termijn |
Juridisch begrip: fatale termijn ==> Automatisch verzuim bij het overschrijden van de datum https://www.rechtnet.nl/fatale-termijn-en-ingebrekestelling-bij-opdrachtovereenkomsten/ Maar… in de praktijk niet altijd handig!
|
|
Zorgplicht BW 7:401 |
De opdrachtnemer moet bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen. Van <https://maxius.nl/burgerlijk-wetboek-boek-7/artikel401> Waarom zoveel aandacht voor zorgplicht?
Dus: ook wat NIET expliciet in het contract staat is belangrijk en telt mee. |
Fatale termijnen - Praktijkcases
Onderstaand een aantal praktijkcases waarin het begrip 'fatale termijn' een rol speelt. Tip: via de 'codes' kun je de betreffende casus opzoeken.
|
Derdengelden reisbranche (ECLI:NL:RBROT:2018:8583) |
|
|
Elips/De Goudse (ECLI:NL:RBDHA:2014:16568) |
Indien partijen de overeengekomen termijnen zonder consequenties laten passeren, levert een latere termijnoverschrijding niet automatisch verzuim op. |
|
SGOA 24 (Maximumbedrag en wijzigende specificaties) |
beoordeling van dit geschil.
|
|
JbZ/Alert (ECLI:NL:HR:2018:426) |
Om rekening mee te houden: Als de opdrachtgever een voorstel doet voor nieuwe termijnen en dit voorstel wordt door de leverancier niet geaccepteerd betekent dat niet dat de opdrachtgever afstand heeft gedaan van zijn rechten in verband met de oorspronkelijke datum.
|
Belang voor de projectmanager:
- Alert zijn op de in de overeenkomst afgesproken termijnen
- In geval van bijstelling van de planning, zorg dragen voor een goede vastlegging en accordering door de betrokken partijen
Fatale termijnen en agile - Praktijkcases
Stelling: Agile zorgt voor meer flexibiliteit in een project, maar… het risico ligt voornamelijk bij de opdrachtgever
|
Split~Vision/ Gemeente Leeuwarden |
|
Maar: 1. gemeente kwam haar eigen verplichtingen niet na; 2. partijen hebben nieuwe planning afgesproken; 3. de gemeente heeft niet laten weten dat zij vasthoudt aan de oorspronkelijke planning; en 4. de gemeente spreekt de leverancier pas twee jaar na het verstrijken van de fatale termijn aan. |
|
Andere voorbeelden |
Een deadline is geen fatale termijn. Een looptijdraming is geen fatale termijn. Een betaalschema is geen fatale termijn. Op grond van de algemene voorwaarden zijn termijnen indicatief. Maar een jaar na geplande oplevering kan de leverancier in redelijkheid hier geen beroep meer op doen. Fatale termijnen zijn in de algemene voorwaarden uitgesloten. Hof: omdat partijen een betaling per sprint zijn overeengekomen ontstaat wel een ontbindingsrecht.
|
Lessen voor de praktijk
|
Aanvullend interessant leesvoer voor de liefhebbers: Artikel "Agile contracten" in PM Vakblad nummer 2. Op te vragen bij KWD via info@kwdrm.nl of tel:+31882662870. Enkele citaten uit dat artikel:
- Agile contracten: Niet zeggen wat je niet wilt, maar wat je wel wilt.
- Probeer niet vast te leggen wat er uit de agile projecten moet komen. Immers, het gaat om vernieuwingen, veranderingen, en die liggen de facto niet van tevoren vast, die moeten groeien.
- Pak een willekeurig IT-contract en er staat in wat de consequenties zijn wanneer alles fout gaat. Frank van ’t Geloof, nu advocaat bij DM-advocaten in Amsterdam en daarvoor projectmanager, ziet liever contracten die positief van aard zijn en die vastleggen wat er moet gebeuren zodat alles goed gaat.
- ‘Het is van groot belang je te realiseren dat het belang bij en de risico’s van automatiseren in beginsel bij de afnemer liggen. Die risico’s bestaan eruit dat slechte automatisering hoge operationele kosten kan veroorzaken of groei van de organisatie kan belemmeren.
- Het aansprakelijk stellen van leveranciers is geen methode om die risico’s te verlagen. Het is alleen iets waarmee de pijn van de mislukking verdeeld wordt. De afnemer is er dus nauwelijks mee geholpen. Een goed contract is niet gebaseerd op de mogelijkheid de leverancier aansprakelijk te stellen als het mis gaat, maar beschrijft hoe risico’s beheerst en beperkt worden.’
Extra kosten - Praktijkcasus
|
Exact/Brandmeesters |
|
Projectleiding - Praktijkcases
Wie heeft welke verantwoordelijkheid in de relatie tussen klant en leverancier?
|
SGOA 24 |
Maximum bedrag en wijzigende specificaties)
en
|
|
TsZ/Alert |
|
|
Elips/De Goudse (ECLI:NL:RBDHA:2014:16568) |
Gezamenlijke verantwoordelijkheid” voor het projectmanagement wordt ten nadele van de klant uitgelegd. |
|
Centric/Wehkamp (ECLI:NL:RBOVE:2013:2397) |
Ondanks een bepaling in de overeenkomst dat de CEO van Wehkamp moet worden goedgekeurd mocht Centric er vanuit gaan dat de goedkeuring die de projectleider gaf namens de CEO werd gegeven. |
|
Kwetters/Profuse (ECLI:NL:RBUTR:2007:BM0415) |
Een leverancier die de projectleiding heeft moet de klant aanspreken als deze niet voortvarend genoeg te werk gaat omdat “het op de weg van Profuse had gelegen de voortgang van het project te bewaken en daartoe indien nodig initiatieven te ondernemen jegens Kwetters” |
|
Kabel Zaandam/Columbus (ECLI:NL:GHARL:2022:3667) |
Oorzaken excessieve afwijking van ramingen volgens deskundige:
Rechtbank gaat mee in dit oordeel van de deskundige. |
Tot slot: wat zijn de lessen van vandaag voor de dagelijkse praktijk?
- Bij het contracteren: vermijdt ‘wollige’ en ’vriendelijke’ beschrijvingen in de afbakening van de verantwoordelijkheden
- In de uitvoering: houdt je aan je rol en (indien van toepassing) wijs de andere partij snel op een tekortkoming
- In de uitvoering: vertrouw niet alleen op de gemaakte contractuele afspraken maar handel daar ook naar (schriftelijkheidsvereiste)
- In de uitvoering: onderschat niet de rol van de projectleider
Reacties
Log in om de reacties te lezen en te plaatsen